26 Temmuz 2019’da ilk işlem gong’u çalan Türk Sanatı İhtisas Borsası (TÜRİB), 4. yılını kutluyor. TÜRİB Genel Müdürü Ali Kırali, Tarım Gazetecileri ve Yazarları Derneği (TAGYAD) organizasyonuyla basın mensuplarıyla bir araya geldi.
TÜRİB’İN AMACI BORSADA İŞLENEN İŞLERİ ÇEŞİTLENDİRMEK
TÜRİB’in kuruluşundan bu yana geçirdiği aşamaları anlatan Kırali; Başta buğday, arpa ve mısır olmak üzere 17 işyerinde işlem gerçekleştirdiklerini ve bu üç işin TÜRİB’deki süreçlerin yüzde 90’ını oluşturduğunu belirtti. 250’ye yaklaşan lisanslı depo kapasitesinin 4 yılda ikiye katlanarak elektronik eşya (ELÜS) yatırımcı sayısının 200 bine ulaşmasında etkili olduğunu vurgulayan Kırali, şöyle konuştu:
“TÜRİB’in faaliyete geçtiğinde 4 milyon ton olan depolama kapasitesi, Temmuz 2023 itibarıyla 9,2 milyon tona ulaşarak Türkiye’nin tahıl hasadının dörtte biri kadar depolama kapasitesine ulaştı. Türkiye’de alınıp satılan tahılın yaklaşık dörtte biri de TÜRİB’de işlem görüyor. Tahıl veriminin dörtte birini depolayabilmek çok önemli bir kapasite ama bunu daha da yukarılara taşımamız gerekiyor.”terimini kullandı.
Bu yıl 95 milyar liralık işlem hacmi hedeflediklerini vurgulayan Kırali, borsada 4 yılda 133 milyar liralık toplam işlem hacmine ulaşıldığını, 835 bin işlemden sonra 33 milyon ton eserin el değiştirdiği bilgisini verdi. .
İSLAM ESERLERİ PAZARI KURULACAK
“TÜRİB Teverruk Pazarı” adı altında İslami eserler pazarı açacaklarını kaydeden Genel Müdür Kırali, “Katılım bankalarımızın kendi standartlarına göre ürün üzerinden para piyasası yapmaları gerekiyor. Şu anda Londra Metal Borsası ve Malezya Palmiye Borsasında işlem görmektedir. Ülkemizde bugüne kadar lisanslı depolarda eşyanın varlığının ispatlandığı bir altyapı yoktu. Lisanslı depolar ve TÜRİB ile bu altyapı açıldı. İnşallah altyapı yatırımımızla bu pazarı açarak bu işlemleri Türkiye’ye çekmiş olacağız.”
TMO’NUN BORSA İŞLEM HACMİ PAYI YÜZDE 65’E ÇIKTI
Pandemi ve akabinde Rusya-Ukrayna savaşıyla geçen iki yılda TMO’nun yükünü piyasaya yüklediğini belirten Kırali, şöyle devam etti:
“TMO’nun 2021’de %10 olan işlem hacmindeki payı, 2022’de %50’ye yükselirken, henüz alımlar tamamlanmamış olmasına rağmen Ocak-Temmuz 2023 döneminde %65’e yükseldi. Tahıllarda dünya ölçeğinde ekstrem bir yıl yaşıyoruz. Ülkemiz bolluk, iş bolluğu, depoların doluluğu açısından çok rahat bir noktada.
Bu nedenle tahıl koridorundaki krizin iç piyasa üzerindeki etkisi çok az. Kısa vadede ülke olarak rahatız. Tahıl Koridoru krizinin uzun sürmeyeceğini varsayıyorum. Çünkü Rusya’da da bereketli bir hasat vardı ve ürünü oradan çıkarmaları gerekiyor.”
“TMO PAZARIN MERKEZ BANKASI”
Hububat gibi stratejik ürünlerde üretim planlamasının iyileştirilmesinin elzem olduğunu ve Tarım ve Orman Bakanlığı’nın bu yöndeki çalışmalarının çok önemli olduğunu kaydeden TÜRİB Genel Müdürü Kırali, TMO’nun alış fiyatının normalin üzerinde olup olmadığı sorusuna şu yanıtı verdi: serbest piyasa fiyatının “piyasayı bozucu” bir etkisi oldu. :
“TMO, önce pandemi, ardından savaş nedeniyle gıda güvenliği için iki yıl boyunca satın aldı, ithal etti ve satışını sübvanse etti. Tahıl Koridoru’nun kesilmesi durumunda risk alınamazdı. Bu vesileyle geri dönse yine aynı şeyi yapacağını düşünüyorum.
İki yıldır yükünü piyasaya yükleyen TMO, finansman gücüyle adeta bu piyasanın Merkez Bankası konumunda. Müdahale alımları piyasa bozucu değil ama sahip oldukları güçle fiyatı istedikleri yere getirebiliyorlar.”
